معرفی منطقه

مجموعه منطقه حفاظت شد‌ه، پارک ملی و پناهگاه حیات وحش توران به عنوان ذخیره‌گاه زیستکره توران شناخته می شود.  در حال حاضر مساحت پارک ملی توران ۱۰۱,۰۷۳ هکتار، مساحت پناهگاه حیات وحش توران ۳۰۳,۳۳۰ هکتار و مساحت منطقه حفاظت شده توران ۱,۰۳۷,۱۲۰ هکتار می باشد.

توران را باید یکی از مهمترین سنگرگاه های یوز ایرانی دانست، منطقه ای که همیشه جمعیت قابل توجهی از یوزها را در خود جای داده است. این منطقه 4/1 میلیون هکتاری که از دهه 1340 شمسی تحت حفاظت قرار گرفته است ، درکنار یوز، میزبان یکی از آخرین جمعیتهای بازمانده گور ایرانی و همچنین انواعی از گربه سانان مانند پلنگ، گربه شنی، کاراکال و گربه وحشی است. با تلاشهای اداره کل حفاظت محیط زیست سمنان و پروزه حفاظت از یوزپلنگ آسایی، نیروی انسانی این منطقه طی یک دهه اخیر به دو برابر افزایش یافته است.

گونه های هدف

یوزپلنگ آسیایی، گور ایرانی و پلنگ ایرانی

عوامل تهدید

چرای بی رویه دامهای اهلی

حضور گسترده دامداران در فصل زمستان در سرتاسر منطقه

شکار غیرمجاز

گام های پیموده شده برای حفاظت

چرای بی رویه نزدیک به 100 هزار رأس دام اهلی که هر ساله حدودا 5 ماه نیمه دوم سال را در این منطقه سپری می کنند، به تهدیدی جدی برای آینده این منطقه بدل شده است. به همین دلیل، طی یک دهه گذشته بیش از پنج یوزپلنگ در بخش‌های مختلف منطقه به دلیل تعارض با دامداران از پا در آمده اند. انجمن یوزپلنگ ایرانی با درک این مشکل جدی تلاش می کند تا این معضل بزرگ را حل نموده و با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست، یک پارک ملی عاری از دام اهلی ایجاد نماید.

فعالیت­های حفاظتی:

به منظور حل معضل فوق، در ابتدا جلسات متعددی با دست اندرکاران این پروژه در سمنان و تهران برگزار شد و پس از ابراز علاقمندی همکاران دولتی مبنی بر همکاری همه جانبه جهت جل این معضل، طرحی جهت ارائه به اتحادیه جهانی حفاظت (کمیته هلند) تدوین شد. این طرح از میان 150 طرح پیشنهادی در سال 2013 به عنوان یکی از شش پروژه برتر شناخته شد و درنهایت، قول مساعد جهت کمک داده شد. این پروژه فعلا در مرحله برنامه ریزی و اجرا بوده و دستاوردهای آن به زودی انعکاس خواهد یافت. هدف نهایی، ارائه خدمات و مرتع جایگزین به دامداران فعلی موجود در پارک ملی توران جهت عاری از دام نمودن این محدوده می باشد. درنهایت، همه اسناد مالکیت و بهره برداری بهره برداران باطل و مالکیت کامل همه امور دراختیار سازمان خفاظت محیط زیست قرار خواهد گرفت.

فعالیت­های آموزشی:

گروه تئاتر در زمستان سال 1389 طی سفری دو روزه به مناطق اطراف پارک ملی خارتوران  رفته و در روستای زمان‌آباد تئاتر «دردسرهای یوزپلنگی» را اجرا کرد. در این برنامه حدود 170 دانش آموز دختر و پسر مقطع راهنمایی و  از30 نفر بزرگسالان روستا شرکت کردند.  همچنین می­توان به پخش دو کلیپ آموزشی با موضوع یوزپلنگ و آموزش درباره ویژگی­های ظاهری و رفتاری یوزپلنگ،توزیع بروشور در میان تماشاگران، اهدای CD مولتی مدیای یوزپلنگ به همراه دفترچه و نشان کتاب به مسئولین و دست‌اندرکاران و اهدای فیلم مستند “غروب خجیر” از تولیدات انجمن یوزپلنگ ایرانی به همراه پوستر آموزشی یوزپلنگ به پاسگاه محیط زیست زمان آباد و مدارس راهنمایی حاضر در برنامه اشاره کرد.

همکاران

اداره حفاظت محیط زیست پارک ملی توران

اداره کل حفاظت محیط زیست سمنان

اداره کل منابع طبیعی سمنان

پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی

اتحادیه جهانی حفاظت (کمیته هلند)

مؤسسه اسپاتز