بافرا رسيدن سال 1390، انجمن يوزپلنگ ايرانی وارد دهمين سال حيات و فعاليت خود شد. در مرداد ماه سال 1380 بود که سه دانشجوی علاقمند به حيات وحش، اين انجمن را تاسيس کردند. آن زمان که نه دفتری وجود داشت و نه امکاناتی، اولين جلسه انجمن در محوطه موزه طبيعت و حيات وحش ايران (دارآباد) برگزار شد. برای حفاظت از يوزپلنگ، اهداف بر دو پايه پژوهش و آموزش استوار شد و از همان ابتدا فعاليت های آموزشی و پژوهشی انجمن آغاز شد.
اما اکنون بعد از گذشت 10 سال، انجمن يوزپلنگ ايرانی نزديک به 600 عضو داوطلب و 30 عضو موظف دارد. چارت سازمانی اين مؤسسه شامل سه بخش اصلی پژوهش، آموزش و فيلم های مستند می شود که هر يک براساس اهداف مصوب خود رو به جلو حرکت می نمايند. برای فعاليت های انجمن تجهيزات تخصصی متعدد و مناسبی وجود دارد و اعضای انجمن در قالب گروه های تخصصی در هر بخش، فعاليت های انجمن را برای حفاظت از گوشتخواران ايران پيش می برند.
در اين سال ها انجمن يوزپلنگ ايرانی همواره خود، جايگاهش را تعريف کرده است و هيچگاه در جايگاه از پيش آماده شده ای قرار نگرفته است. شايد در سال 1380 کمتر کسی فکر می کرد که در ايران تشکل های مردم نهاد بتوانند فعاليت های علمی تخصصی انجام دهند، چه برسد به اينکه به عنوان مشاور سازمان های ملی و بين المللی ايفای نقش کنند. اما با فعاليت های مستمر علمی طی اين سال ها اين مهم به حقيقت پيوسته است. انجمن يوزپلنگ ايرانی در سازمانها و نهادهای بين المللی مختلفی عضويت داشته و با سازمانهای ملی همکاری تخصصی نزديکي دارد. اين انجمن رکورددار جوانترين متخصص سازمان جهانی IUCN با سن 21 سال در سال 2003 است.
يکي از رويکردهای مهم انجمن، انجام مطالعات و فعاليت های آموزشی بلند مدت و چند ساله است. اين رويکرد علاوه بر توليد اطلاعات موثق و مقالات علمی، منجر به تکوين نگرشی جامع و چند جانبه نسبت به موضوعات مورد بررسی شده است. مواردی همچون تدوين و چاپ سلسله مطالب آموزشی “آشنايي با جانوران” در نشريات رشد (از سال 1380 تا کنون)، بررسی وضعيت يوزپلنگ آسيايي در پناهگاه حيات وحش مياندشت (از سال 1382 تاکنون)، بررسی وضعيت گربه سانان در منطقه شکارممنوع عباس آباد نايين (از سال 1383 تا کنون) و بررسی بوم شناسی خرس قهوه ای در منطقه حفاظت شده البرز مرکزی شمالی (از سال 1384 تا کنون) از اين قبيل اند. در هر يک از اين روندهای چند ساله افراد مختلفی وارد شده و برای انجام فعاليت های تخصصی آموزش ديده اند. فعاليت های تخصصی ديگر انجمن از قبيل بررسی وضعيت گوشتخواران پارک ملی خجير، برگزاری کارگاه های آموزشی در مدارس تهران، بررسی وضعيت و حفاظت از پلنگ در پارک ملی ساريگل، آموزش جوامع محلی اطراف منطقه حفاظت شده کوه بافق، بررسی وضعيت يوزپلنگ و پلنگ در زيستگاه های شمال شرقی کشور، همکاری های آموزشی با موزه طبيعت و حيات وحش دارآباد، بررسی وضعيت و بوم شناسی گرگ در پناهگاه حيات وحش قمشلو و … هر يک طی بيش از دو سال به انجام رسيده اند. فعاليت های چندماهه و مقطعی در انجمن جايي نداشته اند.
فعاليت های ياد شده در بالا با همکاری سازمانهای ملی و بين المللی زيادی به انجام رسيده اند که از ميان آنها می توان به سازمان حفاظت محيط زيست، پروژه حفاظت از يوزپلنگ آسيايي، وزارت آموزش و پرورش، دفتر کمک های مالی کوچک جف (SGP)، سازمان جهانی حفاظت از طبيعت (IUCN)، صندوق حفاظت از يوزپلنگ (CCF) و انجمن حفاظت از حيات وحش (WCS) اشاره کرد.
کارت پستال توليد شده در سال 1386 به مناسبت نيم دهه عمر انجمن
در ده سال گذشته مسير پر فراز و نشيبی را طی کرده ايم. اعضای انجمن يوزپلنگ ايرانی همواره نگاهی تکاملی به فعاليت های انجمن داشته و با نگاه به آينده همواره سعی در تغيير و رشد خود و انجمن داشته اند. اين روند تکاملی در مسير انجام فعاليت های متعدد پژوهشی و آموزشی در زيستگاه های استان های مختلف کشور شکل گرفته است. و البته، در اين مدت انجمن يوزپلنگ ايرانی و اعضای آن موفق به دريافت جوايز ملی و بين المللی متعددی شده است که از آن ميان می توان به کسب جايزه ملی محيط زيست در سال 1384، جايزه بين المللی حافظان آينده در سال 2006 و جايزه برترين متخصص حيات وحش دنيا در سال 2009 اشاره کرد.
سه عامل مهم در موفقيت انجمن طی اين سال ها نقش اساسی داشته اند. نخست انتخاب موضوعی محدود و تخصصی و انجام پژوهش ها و فعاليت های تخصصی در مورد آن بوده است. اين انتخاب باعث شده است تا توان و انرژی انجمن به جای پخش شدن برای انجام فعاليت های پراکنده، صرف فعاليت های متمرکز و تخصصی شود و در موضوعات کمتر، اثرگذاری بيشتری اعمال شود. عامل ديگر، تلاش و توانايي اعضای انجمن در انجام فعاليت های گروهی است. از همان ابتدا همه تصميم گيری ها و فعاليت ها در انجمن بصورت گروهی شکل می گرفت. اعضای انجمن همواره سعی کرده اند تا مهارت های گروهی را فرا گرفته و ارتقا دهند. اکنون با وجود تعدد اعضا و فعاليت های انجمن، برنامه ريزی ها و تصميم گيری های انجمن همچنان بصورت گروهی شکل می گيرد. وجود مهارت های گروهی باعث شده بدنه اجرايي انجمن از انعطاف پذيری و يادگيری بالايي برخوردار شود.
عامل سوم، عضوگيری باز انجمن است. مديريت و حفظ ارتباط با اعضای زياد، کاری بسيار مشکل و زمان بر است که مشکلات مختلفی را هم بدنبال دارد. اما انجام اين کار از يک سو باعث شده تا امکانات و مهارت های متنوعی برای فعاليت های انجمن تامين شود. از سويي باعث شکل گيری فعاليت های خلاقانه و متنوعی توسط اعضا شده و از سوی ديگر باعث شده تا همواره استعدادهای درخشانی از ميان اعضا کشف شده و به بدنه موظف انجمن ملحق شوند. اين سه عامل در مجموع باعث شده تا انجمن يوزپلنگ ايرانی بتواند در موضوعی خاص، فعاليت های متنوع و متعددی را، اعم از تخصصی و عمومی، به انجام برساند و بدين ترتيب در حفاظت از گوشتخواران ايران اثرگذار شود.
علاوه بر تلاش داوطلبانه تمامی اعضای انجمن در اين سال ها، افراد و ارگان های زيادی انجمن يوزپلنگ ايرانی را در نيل به اهداف حفاظتی اش ياری کرده اند. انجمن يوزپلنگ ايرانی وظيفه خود می داند تا از تمام کسانی که طی اين سال ها به هر نحوی انجمن را ياری کرده اند سپاسگزاری کند. همه آنها در سرنوشت حيات وحش ايران زمين نقش ايفا کرده اند.
انجمن يوزپلنگ ايرانی درحالی نخستين دهه عمر خود را پشت سر می گذارد که متاسفانه تقريبا هيچ يک از سازمانهای مردم نهاد هم عصر آن امروزه ديگر وجود ندارند. با اين اميد دهه جديد فعاليتهای خود را آغاز می نمايد که سازمانهای مردم نهاد بيشتری با فعاليتهای تخصصی و گسترده بتوانند برای حفاظت از طبيعت کشورمان گام بردارند.
به خوبی می دانيم که مسيری طولانی درپيش داريم. مسيری که شايد پاياني نداشته باشد. برای پشت سر گذاشتن اين مسير به کمک تمامی کارشناسان و علاقمندان به حيات وحش نيازمنديم تا بتوانيم آنچه را که رسالت خويش قرار داده ايم، به بهترين نحو به انجام برسانيم.