جمعیت پلنگ ایرانی در شمال غرب کشور که قفقازِ ایران نیز نامیده میشود پیوسته مورد توجه پژوهشگران و حفاظت گرایان حیات وحش بوده است. از گذشته تصور بر آن بوده که ورود پلنگ ها از جمعیت مرزی در استان های شمال غربی ایران، به بقای جمعیت کوچک باقی مانده در کشورهای جمهوری آذربایجان و ارمنستان کمک میکند. با وجود گزارش های پراکنده ولی اندک از مشاهده چنین جابجایی هایی در امتداد رود ارس، تاکنون ارتباط جمعیت دو سوی مرز با یکدیگر تأیید نشده بود. پژوهش جدیدی که با همکاری کارشناسان انجمن یوزپلنگ ایرانی، صندوق جهانی حیات وحش (WWF)، کارشناسان استانی سازمان حفاظت محیط زیست ایران و دانشگاه هومبولت برلین انتشار یافته، برای نخستین بار چنین جابجایی فرامرزی پلنگ را تأیید میکند.
در این پژوهش، کارشناسان با بررسی تصاویر دوربین تله ای از پارک ملی هیرکان کشور آذربایجان با پلنگی که در فروردینماه 1393 توسط یک شکارچی غیر مجاز در ییلاقات چوبر شهرستان تالش در استان گیلان شکار شده بود، هویت این فرد پلنگ را شناسایی کردند. با وجود مسیر هوایی در حدود 30 کیلومتر بین این دو نقطه، وجود چندین لایه حصار مرزی بین ایران و آذربایجان و ارتفاعات کوهستانی- جنگلی گسترده در این مسیر، جابجایی این پلنگ را درخور توجه میسازد. هم چنین، این جابجایی تاییدی بر پژوهش گذشته ای است که منطقه تالش بین آذربایجان و ایران را دارای اهمیت کلیدی برای پیوستگی جمعیت پلنگ در دو سوی مرز می داند.
در حال حاضر، مناطق حفاظت شده اندکی در غرب استان گیلان در شهرستان های تالش و آستارا وجود دارند که به نظر نمیرسد از نظر وسعت و کیفیت، امکان حفاظت مناسب از زیستگاه های پلنگ و سایر گونه های حیات وحش در خطر را فراهم کنند. تخریب زیستگاه در نتیجه گسترش مناطق شهری و برداشت ناپایدار منابع جنگلی در کنار دامداری سنتی و بیضابطه و شکار غیر مجاز، از دشواری های حفاظت از پلنگ در این گستره از جنگل های هیرکانی ایران است. نتایج این پژوهش، بر نیاز فوری شناسایی زیستگاه های دارای اولویت حفاظت و اقدام در راستای ارتقای سطح حفاظت در آن ها از سوی سازمان حفاظت محیط زیست ایران تاکید دارد.
پژوهش انجمن یوزپلنگ ایرانی با حمایت معاونت محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ایران و همکاری دفتر حیات وحش و آبزیان آب های داخلی سازمان مرکزی و اداره کل این سازمان در استان گیلان و اداره شهرستان تالش انجام پذیرفته است.