این جانور سالیان نه چندان دور در مناطق بیابانی کشورهای منطقه، از عربستان تا هندوستان زندگی می‌کرد. نتایج جدیدترین تحقیقات نشان می‌دهد که کمتر از ۴۰ یوزپلنگ تنها در ایران وجود دارد. یوزپلنگ آسیایی در رده بندی اتحادیه جهانی حفاظت در رده «شدیدا در خطر انقراض» جای دارد.
پراکنش
با تراکم بسیار پایینی در نیمه شرقی، بخصوص استانهای یزد، سمنان، کرمان، خراسان شمالی و خراسان جنوبی زیست می کند. برخلاف باور عمومی، عمدتا در زیستگاه های تپه ماهوری و کوهپایه ای مناطق کویری یافت شده و به ندرت در مناطق دشتی دیده می شود.
تهدیدات
کشته شدن توسط سگ‌های گله و تصادفات جاده ای مهمترین عوامل ازبین رفتن یوزپلنگ آسیایی به شمار می رود.
شکل ظاهری
داراي سر کوچک، دست و پاي بلند و کشيده، کمر باريک، سينه بزرگ، دم بلند و کلفت، گوش‌هاي کوچک و گرد، سطح بدن پوشيده از موهاي نخودي رنگ تا زرد كم رنگ كه در قسمت‌هاي زيرين بدن سفيد مي‌شود است. خال‌هاي كوچك، سياه و توپر، دو نوار سياه رنگ از گوشه چشم تا دهان (خط اشک) دارد. پنجه‌هاي آزاد با ناخن‌هاي غيرقابل جمع شدن آن يکی از مهمترين وجوه تمايز يوزپلنگ از ساير گربه سانان است. برای سريع دويدن تکامل يافته، بطوريکه سريعترين پستاندار خشکی جهان نام گرفته است. از 5000 سال پيش توسط انسان برای همراهی در شکار تربيت می شده است.
رفتار
يوزپلنگ عمدتا اوايل صبح و اواخر بعدازظهر به فعاليت می پردازد. تنها گربه سان اجتماعی ايران به شمار می رود، به اين صورت که نرها، معمولا برادرها گروه های کوچکی را تشکيل داده و با هم به دنبال شکار و جفت می گردند. ماده ها نيز معمولا همراه با توله های خود زندگی می کنند.
درحال حاضر، قوچ و ميش مهمترين طعمه يوزپلنگ در ايران بوده و پس از آن، کل و بز، جبير، آهو و گاهی اوقات پستانداران کوچک و پرندگان طعمه های طبيعی اين گوشتخوار را تشکيل می دهند.
تغذیه و رژیم غذایی
درحال حاضر، قوچ و میش مهمترین طعمه یوزپلنگ در ایران بوده و پس از آن، کل و بز، جبیر، آهو و گاهی اوقات پستانداران کوچک و پرندگان طعمه های طبیعی این گوشتخوار را تشکیل می دهند.
تولید مثل
احتمالا در تمامی فصول سال قادر به زادآوری بوده ولی اوج جفتگیری آن اواسط زمستان می باشد. پس از 90 تا 98 روز بارداری، 1 تا 4 توله به دنیا می آورد. توله ها تا سن حدودا 17 تا 18 ماهگی از مادر مستقل شده و در سن 2 تا 3 سالگی قادر به زادآوری هستند. حداکثر 12 تا 14 سال در طبیعت عمر می کنند.
