اواخر اردیبهشت ماه امسال، خبری با عنوان «تصویر برداری از چهار یوزپلنگ در پناهگاه حیات وحش دره انجیر» منتشر شد. از آن جایی که پناهگاه حیات وحش دره انجیر در استان یزد همواره يکي از زيستگاه های مهم يوزپلنگ بوده است، پس از پایان فاز اول برنامه پايش ملی جمعيت يوزپلنگ آسيايي در استان یزد، با همکاری اداره کل حفاظت محیط زیست این استان، تعدادی دوربین تله ای در این منطقه باقی ماند تا یوزهای شناسايي شده هم چنان زیر نظر گرفته شود.
پس از دریافت عکس های این خبر و بررسی دقیق آن توسط تیم پایش انجمن یوزپلنگ ایرانی متوجه یک اتفاق غافلگیرکننده شدیم. اتفاقی که می توانست در صدر اخبار مربوط به پروژه های تحقیقاتی یوزپلنگ قرار بگیرد به همین دلیل با وسواس و دقت بیشتری مشغول بررسی شواهد شدیم. نتیجه شگفت آور بود: «مهاجرت 215 کیلومتری یک یوزپلنگ نر از پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس در استان خراسان جنوبی به پناهگاه حیات-وحش دره انجیر در استان یزد.»
با بررسی چندین و چند باره الگوی خال ها مطمئن شدیم این یوزپلنگ نر که سال 1390 در منطقه نایبندان طبس توسط دوربین های نشنال ژئوگرافیک عکس برداری شده بود اواخر سال گذشته (1393) با طی مسافتی بالغ بر 215 کیلومتر به منطقه دره انجیر مهاجرت نموده است. رکورد قبلی مهاجرت یوزپلنگ ها در دست یک یوز پلنگ ماده در ایران بود که بین سال های 1388 تا 1390 بین دو منطقه دره انجیر و سیاهکوه مسافتی بالغ بر 150 کیلومتر را سه بار به صورت رفت و برگشتی طی کرده بود.
سوالی که یک بار دیگر ذهن پژوهشگران حیات وحش ایران را به خود مشغول می کند این است که آیا یوزپلنگ آسیایی رفتار مهاجرتی دارد و این رفتار مهاجرتی از سال های خیلی دور با یوزپلنگ ها بوده است یا این ویژگی مربوط به سال های اخیر است؟ در واقع، پرسش اصلی این است که احتمال تاثیرات سوء دخالت های انسان در زیستگاه های یوزپلنگ آسیایی، تا چه میزان رفتار این گونه را تحت تاثیر قرار داده است؟
حال اگر یک منطقه، نیازهای یوزپلنگ (منابع غذای، امنیت، جفت و…) را بتواند برطرف کند، آیا بازهم یوزپلنگ ها رفتار مهاجرتی خواهند داشت؟ اگر اینگونه باشد، اهمیت حفاظت از کوریدورها یا مسیر های مهاجرتی برای یوزپلنگ بيش از پيش خواهد بود زیرا با یک نگاه گذرا به نقشه ایران و زيستگاه های تحت حفاظت يوزپلنگ، می توان فهمید در مناطق وسیعی از بخش کویری کشور، مسیرهای مهاجرت یوزپلنگ وجود دارد و در این مسیر ها اغلب جاده ها، راه آهن، مراکز جمعيتي انسانی و دیگر عوارض انسان ساخت وجود دارند که این موضوع برای بقای این گونه بسیار خطرناک است.
انجمن یوزپلنگ ایرانی لازم می داند از تلاش های بی وقفه محیط بانان منطقه حفاظت شده دره انجیر آقایان شکوهی، جعفرپور، الیاسی و غلامی و هم چنین رئیس اداره محیط زیست شهرستان اردکان آقای مهندس عزیزی جهت همکاری های فراوان در طول اين پروژه قدردانی نماید.
