دو پلنگ بالغ در پارک ملی تندوره مجهز به گردنبندهای ماهواره ای شدند. این دو پلنگ که هر دو نر بوده، در بخشهای داخلی این پارک زنده گیری شده و اوایل مهرماه به فاصله چهار شب از یکدیگر به تله افتادند. این پژوهش به عنوان پایان نامه دکتری محمدصادق فرهادی نیا در رشته جانورشناسی ازسال گذشته آغاز شده و با همکاری دکتر ایمان معماریان و علیرضا شهرداری به عنوان دامپزشک و دستیار آن، آرش محرمی به عنوان دستیار پروژه و نیما عسگری به عنوان فیلمبردار و مستندساز درحال انجام است. همچنین هومن جوکار نیز در مراحل ابتدایی به عنوان کارشناس تله گذاری تیم پژوهش را همراهی کرد.
برنا پلنگ نر جوان حدودا چهار تا شش ساله است که ابتدا زنده گیری شد و پس از آن بردیا، پلنگ نر هشت تا ده ساله مسن تری مجهز به گردنبند شد. هیچیک از دو حیوان آسیبی از تله ها ندیده و پس از طی مراحل بیهوشی و نصب گردنبند، با سلامت محل را ترک کردند. نقاط بدست آمده از هر دو پلنگ نشان از جابجایی منظم پلنگ ها در قلمرو خود دارد.
یکی دیگر از مهمترین پرسش هایی که از دیرباز درباره پلنگ ایرانی و البته بسیاری دیگر از گونه ها مطرح است، وسعت قلمرو و گستره خانگی آنهاست. یعنی در چه محدوده ای نیازهای آنها برآورده می شود. از گذشته قلمرو پلنگ ها را کوچک در نظر می گرفتند و برهمین اساس همواره گمان بر این بوده که مناطق حفاظت شده تعداد بالایی پلنگ دارد. مثلا بسیاری از محیط بانان قدیمی پارک گلستان حتی 100 تا 150 پلنگ برای این منطقه قائل بودند. تا زمانیکه ندانیم هر پلنگ چه وسعتی را نیاز داشته و چقدر از قلمرو هم دوری می کنند، نمی توانیم تصور صحیحی از وضعیت جمعیت پلنگ ها و پویایی آنها داشته باشیم. بدون شک، پاسخ این پرسش فقط با استفاده از گردنبندهای ماهواره ای قابل حصول است.
به علاوه، از اهداف این پژوهش، بررسی وضعیت سلامت پلنگهاست. امروزه بیماری های مختلفی حیات وحش را موردتهدید قرار می دهند، ولی دانش ما درباره این بیماری ها بخصوص درمیان گوشتخواران در حداقل است. انگل های خارجی و بیماری های ویروسی مانند دیستمپر و FIV از مهمترین مواردی هستند که در میان پلنگ های زنده گیری شده مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
این پژوهش با هدف بررسی جابجایی های آنها در داخل مرزهای منطقه حفاظت شده و همچنین خارج از آن، ارزیابی کافی/ناکافی بودن مرزهای فعلی مناطق حفاظت شده برای تضمین بقای بلندمدت پلنگ ها، بررسی امکان جابجایی فرامرزی پلنگ ها از ایران به سمت ترکمنستان، بررسی های پزشکی و ارزیابی وضعیت سلامتی افراد پلنگ از نظر انگلها و بیماری های ویروسی و بررسی های اکولوژیک دیگر درحال انجام می باشد.
براساس استانداردهای موجود در دنیا، وزن گردنبندها نباید از 3% وزن جانور بیشتر باشد تا خللی در رفتار و جابجایی های آن وارد نکند. با بررسی های فراوان و مکاتبات گسترده با شرکت سازنده گردنبندها، خوشبختانه وزن گردنبندهای بکار رفته در این پروژه از 1% وزن پلنگ ها تجاوز نمی کند، این درحالی است که بیش از یکسال عمر باطری آنها خواهد بود. GPS موجود روی گردنبندها روزانه 8 تا 24 بار روشن شده و نقطه حضور پلنگ را ثبت می کنند، این روشن روشن فاقد سر و صدا بوده و زمان محدودی طول می کشد. قابلیت دیگر روی این گردنبند آنست که یکسال پس از نصب به صورت خودکار از گردن جانور باز شده و به این ترتیب نیاز به زنده گیری مجدد جانور و بیهوشی نیست. علاوه بر نقطه، یک فضای با سه محور مختصات هر پنج دقیقه یک بار در هر روز وضعیت فعالیت جانور را ثبت می کند تا بعدا با تحلیل این داده ها متوجه شویم که هر پلنگ در هر روز چقدر انرژی مصرف کرده و چقدر نیاز دارد.
در زمان نزدیک شدن به روستاها، گردنبندها به محقق پیام داده و نرخ برداشت نقاط به هر یک ساعت می رسد. به این ترتیب می توانیم مطمئن باشیم که پلنگ دقیقا چطور به روستا نزدیک شده و آیا تلاش برای حمله به دامهای اهلی دارد یا خیر. رنگ گردنبند کاملا متناسب با پوشش بدن جانور بوده و استتار آنرا خدشه دار نمی کند. در عین حال که فوم های نصب روی گردنبند از فشار بیش از حد به گردن جانور می کاهند.

لازم به ذکر است که دکتر محمد فرهادی نیا از موسسین و عضو هیات مدیره انجمن یوزپلنگ ایرانی می باشد که مدیریت بخش تحقیق و پژوهش انجمن را نیز بر عهده دارند.
درصورتیکه علاقمند به دریافت اخبار و گزارشهای بروز از وضعیت این دو پلنگ هستید، می توانید به صفحه مربوط در فیس بوک مراجعه نموده و با اتفاقات این تیم همراه شوید.

\