با برگزاری بیست و سومین سمینار حیات وحش، این سمینارها وارد چهارمین سال برگزاری خود شد. انجمن یوزپلنگ ایرانی بیست و سومین سمینار را با موضوعات پستانداران دریایی و عنکبوتها و حضور حدود 50 نفر از علاقمندان در تاریخ دوشنبه 27 مهرماه 1394 برگزار کرد.
در بخش اول از جناب آقای حامد مشیری از انجمن طرح سرزمین دعوت شده بود تا شرحی از فعالیت های این موسسه با موضوع وضعیت پستانداران دریایی و اقدامات حفاظتی آنها در ایران برای حضار ارائه دهند. این موسسه با هدف اصلی حفاظت از تنوع زیستی ایران و شعار ” تلاش می کنیم برای طرحی بهتر برای سرزمینی بهتر” فعالیت خود را آغاز نموده و زمینه فعالیت خود را بر سه محور تحقیقات میدانی، تعامل و مشارکت با جوامع محلی و ارتقاء سطح آگاهی از طریق آموزش، بنیان نهاده است. به گل نشتستن دسته جمعی دلفین ها در سواحل جاسک در سال 1386 که در دو نوبت نیز اتفاق افتاده، آغازگر فعالیت های این موسسه از سال 1387 در زمینه پستانداران دریایی ایران بوده است. ابتدا بروشورهایی با نام باید ها و نبایدها تهیه می گردد که به معنای بایدها و نبایدهایی است که باید در زمان به گل نشستن یک پستاندار دریایی انجام داد تا اگر جانور زنده بود بتوان به او کمک کرد. توسط این بروشورها و ابزارهای آموزشی دیگر در تعاونی های صیادی اصلی جزیره قشم و مدارس آن جزیره آموزش انجام گرفته و در کنار آنها جهت جلب مشارکت شوراها و دهیاری های روستاها، نشست هایی برگزار می شود. به دنبال اقدامات حفاظتی، در سال 89 به همراه سازمان حفاظت محیط زیست، شبکه ملی امداد و نجات پستانداران دریایی راه اندازی می گردد. در این زمینه در روستاهای ساحلی دریای عمان و خلیج فارس 65 کارگاه برای صیادان و معلمان تشکیل می شود که منجر به مشارکت محلی و افزایش 10 برابری گزارشات از آن زمان به بعد گردیده است.
پس از بررسی جمعیت های مختلف دلفین ها در آب های جنوبی، پروژه ای جهت بررسی وضعیت و پراکنش دلفین های گوژپشت در پارک ملی دیر- نخیلو در منطقه حفاظت شده مند واقع در استان بوشهر شکل می گیرد. طی این پروژه، 2 نفر مشاهد کننده، یک نفر ثبت کننده اطلاعات و یک نفر عکاس روی قایق قرار حضور دارند و بوسیله تکنیک شناسایی از طریق عکس، تخمین برآورد جمعیت، مراحل تکامل، ساختار اجتماعی، رجحان زیستگاهی و محدوده زندگی دلفین ها از روی بررسی باله پشتی در دلفین ها انجام می گیرد. در کنار این فعالیت ها، آموزش در مدارس، تولید محصولات آموزشی، ایجاد اعتماد بین صیادان برای تحویل لاشه حیوان گیر افتاده در تورشان، شرکت در فرصت های آموزشی بین المللی، انتشار دستاوردها در نشریات و کتب بین المللی و… انجام گرفته و یا درحال انجام می باشد.
آقای علیرضا زمانی در بخش دوم از عنکبوتها صحبت کردند. ابتدا برای پرداختن به موضوع تاکسنومی و پراکنش عنکبوتهای خانواده Filistatidae مقدمه ای در مورد عنکبوتها و ساختار فیزیکی آنها ارائه شد. طبق مطالعات اخیر، فون عنکبوتها از 528 گونه و زیرگونه در قالب 220 جنس و 45 خانواده تشکیل شده است. خانواده Filistatidae خانواده نسبتا کوچکی است که در سطح جهان پراکندگی وسیعی دارد و از 119 گونه زنده در قالب 19 جنس تشکیل شده اند. شبگرد هستند، در شکاف سنگها، زیر پوست درختان و.. زندگی می کنند ، به مدت زیادی می توانند بدون غذا زندگی کنند و در بعضی گونه می توانند تا بیش از 10 سال عمر کنند. عنکبوتهای نر دارای ظاهری باریک تر و پاهای کشیده تر هستند و رنگشان عموما روشن تر از ماده هاست. در مقابل ماده ها درشت جثه ترند و پاهای محکم تر و رنگ تیره تری دارند. کشور چین با 17 گونه از این خانواده بالاترین تنوع را در جهان دارد که بعد از آن استرالیا، آرژانتین و ایران قرار دارند.
به دلایل مختلفی جایگاه این خانواده هنوز مشخص نیست و کمتر شناخته شده است. این دلایل مانند:
- گونه های مختلف این خانواده از نظر ظاهر شبیه هم هستند.
- اکثر گونه ها از آسیای مرکزی، افغانستان، ایران و چین شناخته شده اند که دلیل بر سخت دسترس بودن آنهاست.
- توصیفات منتشر شده تا کنون توسط نویسنده های متعددی بوده که استانداردهای مختلفی را استفاده کرده اند و خیلی از توصیفات نادیده گرفته شده اند.
- در بسیاری از توصیفات به ساختار تناسلی جانور ماده هیچ اشاره ای نشده است.
- و0000
در حال حاضر چند مقاله در مورد این خانواده منتشر شده و یا در حال انتشار می باشد. مطالعات نشان می دهند که ما از این خانواده 11 گونه در قالب 4 جنس در ایران دارا هستیم. در ادامه بحث به معرفی گونه ها، برنامه های آتی در مطالعه عنکبوتها و اهمیت آموزش در شناخت عنکبوتها پرداخته شد.
این نشست ها با همکاری انتشارات فنی ایران در محل سالن اجتماعات این انتشارات به صورت دو ماه یکبار برگزار میگردد.