تبعات اجتماعی-اقتصادی خسارت پلنگ به دام اهلی روستاییان و ظرفیت‌سازی جوامع محلی برای کاهش آثار تقابل

گوشتخواران بزرگ مانند پلنگ در خط مقدم تقابل با نیازهای انسان‌ قرار دارند. شوربختانه در بسیاری موارد این تقابل منجر به حذف گوشتخواران از زیستگاه خود می‌شود. دلایل منجر به حذف فیزیکی گوشتخواران توسط انسان دارای لایه‌های درهم‌تنیده‌ای‌ ست که تنها با شناخت درست این عوامل می‌توان برای همزیستی مردم محلی با گوشتخواران بزرگ برنامه‌ریزی کرد. در این میان، آثار اجتماعی و اقتصادی خسارت از سوی گوشتخواران، نقش غیر قابل انکاری در شکل‌گیری نگرش خسارت‌دیدگان، و به طور کلی ساکنان منطقه، نسبت به جانور گوشتخوار مسئول و میزان پذیرش حضور این گوشتخواران دارد.

پلنگ ایرانی با پراکنش جغرافیایی وسیع در ایران، در بسیاری از زیستگاه‌های خود در تقابل با روستاییان و دامداران قرار گرفته‌است. با این حال، دانش کنونی از دلایل شکل‌گیری این تقابل و شدت تعارض موجود، و نگرش مردم نسبت به شرایط موجود و گونه پلنگ، توصیفی و بسیار معدود بوده‌است. انجمن یوزپلنگ ایرانی از سال 1390 طرحی را با هدف شناسایی رابطه انسان و پلنگ در محدوده منطقه شکارممنوع دیلمان درفک در استان گیلان آغاز نمود. هدف نهایی این طرح، ظرفیت‌سازی جوامع محلی برای فراهم‌کردن شرایط هم‌زیستی با پلنگ ایرانی و کاهش آثار تقابل انسان و پلنگ بوده‌است. بخشی از این مطالعه گسترده که به صورت متمرکز تا پایان سال 1392 ادامه داشت، با محوریت فراهم نمودن تصویری واقعی از شدت تعارض میان روستاییان منطقه و پلنگ و تبعات اجتماعی-اقتصادی تلفات گاو ناشی از پلنگ‌زدگی،‌ به تازگی در قالب یک مقاله علمی در نشریه بین‌المللی Oryx انتشار یافته‌است که از طریق نشانی زیر قابل دسترس است:

http://journals.cambridge.org/action/displayAbstract?fromPage=online&aid=10060673&fileId=S0030605315000903

طرح پیش‌رو با حمایت نهاد خیریه People’s Trust for Endangered Species و همکاری اداره کل حفاظت محیط زیست استان گیلان و اداره محیط زیست شهرستان سیاهکل انجام شده‌است. علاقمندان می‌توانند برای مطالعه گزارش جامع طرح، به نشانی زیر مراجعه کنند:

http://ptes.org/wp-content/uploads/2015/01/Iran-persian-leopard-in-caucasus-eco-region-final-report.pdf