یوزپلنگ آسیایی گونه‌ای با سبک زندگی عشایری است. اطلاعات به ثبت سیده در ۳ فاز از پایش جمعیت این گونه توسط انجمن یوزپلنگ ایرانی نشان می‌دهد این حیوان گاها بیش از ۲۰۰ کیلومتر طی چند ماه جابجا می‌شود. به همین دلیل زیستگاه‌های امن بینابینی اهمیت بسیار بالایی در حفاظت از این گونه دارند. بخش قابل توجهی از تلفات یوزپلنگ نیز در همین مناطق رخ می‌دهد. انجمن در پروژه «جستجوگران امید» در تلاش است تا حضور یوزپلنگ را در این زیستگاه‌ها را مورد بررسی قرار دهد. زیستگاه‌هایی که بر اساس مدل‌سازی‌ها از مطلوبیت و اهمیت بالایی برای گونه برخوردارند و یا وجود نمایه یا حضور یوزپلنگ در آن‌ها به ثبت رسیده است. یکی از این زیستگاه‌ها در استان خراسان جنوبی واقع شده که زیستگاه مناسبی جهت حرکت گونه از پناهگاه حیات‌وحش نایبندان به سمت زیستگاه‌های استان‌های سمنان و خراسان رضوی است.
اطلاعات رسیده حاکی از آن است که اداره کل راه و شهرسازی استان خراسان جنوبی در صدد است تا جاده‌ای از میان این منطقه عبور دهد تا بجستان را به بشرویه متصل نماید. بر اساس اعلام این اداره کل، احداث این جاده در انتظار دریافت مجوز از سازمان محیط‌زیست است.
بر اساس پیگیری‌های پایگاه خبری دیده‌بان محیط زیست ایران، اداره کل حفاظت محیط‌زیست خراسان جنوبی مستندات این طرح را جهت تایید به دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق ارسال شده است. نظر به اهمیت این ناحیه بینابینی، انجمن طی ارسال نامه‌ای به این دفتر در خصوص تهدید بالقوه احداث این جاده برای گونه به شدت در خطر انقراض یوزپلنگ آسیایی هشدار داده است. امید است این اداره کل به‌صورت قاطعانه با این موضوع مخالفت نماید. در غیر این صورت تنها نقطه اتصال احتمالی میان زیستگاه‌های جنوبی و شمالی توسط جاده‌ای چهار بانده قطع خواهد شد.
متن این نامه به شرح زیر است:
بسمه تعالی
جناب آقای مهندس اقتدار
مدیرکل محترم دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط‌زیست
با سلام و احترام؛
همانطور که مستحضرید جمعیت یوزپلنگ آسیایی در شرایطی بسیار بحرانی قرار دارد. شرایطی که به واسطه تهدیدات متنوع از‌جمله تصادفات جاده‌ای و حضور دام در مناطق در حال تشدید است. فعالیت‌های گسترده‌ای توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست و سازمان‌های مردم نهاد جهت تقلیل فشار این عوامل بر زیستگاه‌ها انجام گرفته است. در همین راستا می‌توان به فنس‌کشی بخشی از محدوده پر‌خطر جاده تهران- مشهد اشاره کرد که به تنهایی علت مرگ چندین یوزپلنگ در سالیان اخیر بوده است. بخش دیگر این جاده نیازمند فنس‌کشی است که در انتظار تخصیص بودجه قرار دارد.
در روز‌های اخیر خبری در پایگاه خبری دیده‌بان محیط‌زیست ایران منتشر شده که حاکی از درخواست تاییدیه اداره کل راه و شهرسازی استان خراسان جنوبی جهت احداث جاده بشرویه به بجستان واقع در استان خراسان جنوبی است. جاده‌ای که از مناطق حفاظت شده افتخاری و مظفری عبور خواهد کرد.
بر اساس آخرین داده‌های علمی منتشر شده از مدلسازی زیستگاه و کوریدورهای یوزپلنگ آسیایی، این دو منطقه هسته مرکزی کوریدور احتمالی جمعیت یوزپلنگ در استان‌های یزد و خراسان جنوبی با جمعیت‌های استان سمنان و خراسان رضوی هستند. اخیرا نیز رد و نمایه یوزپلنگ در منطقه حفاظت شده مرزی خواف ثبت شده است و این امر حاکی از حرکت این گونه از زیستگاه‌های اصلی در مرکز به سوی زیستگاه‌های شرق کشور است. در صورت عبور جاده از میان مناطق افتخاری و مظفری، خطر جدی این کوریدور و حلقه اتصال مهم را تهدید خواهد کرد. لذا امید است که آن دفتر محترم با احداث این جاده قاطعانه مخالفت کرده و نگرانی فعالان محیط‌زیست را مرتفع نماید. لازم به ذکر است مستندات مربوط به مطلوبیت و اهمیت این زیستگاه برای یوزپلنگ آسیایی به پیوست این نامه ارسال می‌شود.
رونوشت:
– جناب آقای دکتر اکبری؛ مدیرکل محترم حفاظت محیط‌زیست استان خراسان جنوبی
– جناب آقای دکتر منتظمی؛ مدیرکل محترم دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش
– دبیرخانه محترم پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی
نقشه‌های پیوست متعلق به مقاله ذیل بوده و تمامی حقوق برای نویسندگان محفوظ است. انجمن به‌دلیل انتشار این خبر برای عموم، واژه‌های فارسی به نقشه‌ها اضافه کرده است.
- تصویر بالای صفحه آرشیوی است
به‌روزرسانی
بر اساس اطلاعاتی که توسط انجمن در جلسه با مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط‌زیست کسب شد، این دفتر با احداث این جاده در مسیر پیشنهادی مخالفت کامل کرده است.
این دفتر ابتدا از اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان خراسان جنوبی درخواست مستندات کرده و بر اساس اطلاعات دریافتی بررسی‌ها را انجام داده است. نهایتا با توجه عبور این جاده از کوریدور و زیستگاه مهم منطقه مذکور، کتبا مخالفت کامل سازمان را با احداث این جاده اعلام کرده است. البته در این نامه همچنین اعلام شده که مسیرهای جایگزین پیشنهادی، در صورت وجود توسط این دفتر قابل بررسی خواهند بود تا منافع ساکنین این شهرها نیز به کلی نفی نشود.
انجمن از صحت نامه و ارسال آن اطمینان حاصل کرده و از این اقدام قاطع مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط‌زیست قدردانی می‌کند. بدون شک حفاظت از حیات‌وحش و به ویژه یوزپلنگ ایرانی بدون اتخاذ تصمیماتی سخت اما سرنوشت ساز توسط مدیران دولتی امکان‌پذیر نخواهد بود.
لازم به ذکر است که علاوه بر انجمن، گروه‌های محلی نیز با سازمان حفاظت محیط‌زیست در این خصوص مکاتبه کرده بودند.