اواخر تیرماه سال جاری خبر مشاهده یک یوزپلنگ ماده به همراه ۲ توله اش توسط محیط بانان پناهگاه حیات وحش نایبندان بر روی وب سایت پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی منتشر شد. در پی این خبر و از آن جا که تصویری از این یوز ماده و توله ها در دست نبود، کارشناسان انجمن یوزپلنگ ایرانی و موسسه کاوشگران حیات وحش پارت تصمیم گرفتند برای دومین بار در فاز دوم برنامه پایش جمعیت یوزپلنگ آسیایی، در این پناهگاه دوربین گذاری کنند تا شاید موفق شوند تصویر این خانواده جدید را تهیه و ثبت نمایند. دوربین ها پس از یک ماه فعالیت در منطقه، اوایل مهرماه جمع آوری شده و تصاویر به دست آمده مورد بررسی قرار گرفتند. (طی فاز دوم پایش جمعیت، در پاییز سال گذشته این منطقه دوربین گذاری شده بود)

تصویر ثبت شده از «پویان» در پناهگاه حیات وحش نایبندان توسط دوربین های موسسه نشنال جئوگرافیک در سال 1390

گرچه در تصاویر به دست آمده خبری از مادر و توله ها نبود اما بررسی دقیق خال ها نتایج اعجاب انگیزی داشت. در این دوره از دوربین گذاری از 3 فرد یوزپلنگ که هرسه نر هستند تصویربرداری شد. یکی از آنها «پویان» است. «پویان» نام یوزپلنگی است که با طی مسافت 215 کیلومتری رکورد جهان را شکست. مهاجرت این یوزپلنگ نر که از پناهگاه حیات وحش نایبندان به پناهگاه حیات وحش دره انجیر سفر کرده بود امسال به عنوان یکی از مهمترین اخبار یوزپلنگ آسیایی در رسانه ها مطرح شد.

تصویر ثبت شده از «پویان» در پناهگاه حیات وحش دره انجیر توسط دوربین های انجمن یوزپلنگ ایرانی در سال 1393

«پویان»، پاییز 1393 در پناهگاه حیات وحش دره انجیر در استان یزد دیده شد و حالا بعد از گذشت چندین ماه مجددا به پناهگاه حیات وحش نایبندان در استان خراسان جنوبی بازگشت. با رکوردشکنی دوباره و طی کردن مجموعا حدود 415 کیلومتر، توجه کارشناسان را بار دیگر به خود معطوف کرد.

مسافت طی شده توسط «پویان» بین دو منطقه در رفت و برگشت

تصویر ثبت شده از «پویان» در پناهگاه حیات وحش نایبندان توسط دوربین های انجمن یوزپلنگ ایرانی در سال 1394

لازم به ذکر است که نام «پویان» به جهت پویندگی و تحرک بسیار زیاد این یوزپلنگ نر بوده که مسافت های زیادی را طی کرده است.

موقعیت مناطق مورد مطالعه در ایران

نام گذاری بر روی افرادی از یک گونه به خصوص در پروژه های دوربین گذاری که تصاویر متفاوت از آن گونه به دست می‌آید در دنیا امری رایج است. در اغلب موارد این نام گذاری به صورت علمی و با کدگذاری های مشخص انجام می شود که در مورد یوزپلنگ هایی که تصاویر آن ها گرفته و شناسایی شده اند این کار صورت گرفته است. با این حال برای جذابیت و ایجاد ارتباط نزدیک تر عموم مردم، روی برخی از افراد یوزپلنگ نام های ملموس تر گذارده شده مانند اردلان، ارسلان و اردوان در پناهگاه حیات وحش دره انجیر یا آرش در پناهگاه حیات وحش نایبندان.

مقایسه خالها در سه سال متفاوت

پناهگاه حیات وحش نایبندان در حوزه شهرستان طبس و در استان خراسان جنوبی واقع شده و به عنوان یکی از بزرگترین و غنی ترین پناهگاه های حیات وحش و یکی از مهم ترین زیستگاه های یوزپلنگ در ایران به شمار می رود.

برنامه دوربین گذاری در پناهگاه حیات وحش نایبندان از اواسط مردادماه با همکاری اداره محیط‌ زیست استان خراسان جنوبی، پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیاییو موسسه کاوشگران حیات وحش پارت انجام شد.